Nieuws

Op 16 mei om 20u gaf ik de 22ste Annie MG Schmidt lezing in het Literatuur/Kinderboekenmuseum in Den Haag met als titel ‘Tijdreizen en Bouillonblokjes’. 

De lezing werd opgenomen door ‘De Grote (en Geweldige) Vriendelijke Podcast.’ Je kan hem beluisteren via deze link.

De jaarlijkse lezingen gaan over jeugdliteratuur en zijn een echte traditie. Ik trad daarmee in het voetspoor van veel bekende jeugdauteurs uit Nederland en Vlaanderen. Het was een hele fijne, warme avond en ik heb boeiende mensen ontmoet. Ik was ook erg onder de indruk van de rondleiding in het kinderboekenmuseum en voelde me bijzonder vereerd

Met dank aan IBBY Nederland, Stichting Lezen en het Nederlandse letterenfonds en aan auteur Martine Letterie voor haar enthousiaste inleiding.

Hieronder leest u de tekst van de lezing.

ONHEILSDOCHTER heeft een nieuwe nominatie binnen: de longlist van de Thea Beckmanprijs.

De Thea Beckmanprijs voor historische jeugdboeken in de categorie 12+ wordt elke twee jaar uitgereikt in het Archeon, een geschiedenispark aan Alphen aan de Rijn.

ONHEILSDOCHTER in heel goed gezelschap met prachtige boeken als o.a. DE REST VAN ONS LEVEN (Els Beerten) en DE TUNNEL (Anna Woltz). Ik ben erg benieuwd om ook de andere genomineerde boeken te lezen.

Vorig jaar prijkte ONHEILSDOCHTER op de longlist van ‘De Boon’/jeugdliteratuur, die uiteindelijk werd gewonnen door het mooie Misjka van Edward van de Vendel en Anoush Elman.

Hieronder alle genomineerden voor de Thea Beckmanprijs op een stapeltje:

Onze nieuwe speelfilm ZEEVONK ging op 17 februari 2023 in première in Berlijn. In de zaal waren alle stoelen bezet en werd de film onthaald met een daverend applaus. Van de Berlijnse kinderjury kreeg de film een ‘speciale vermelding’. De film werd ook heel enthousiast onthaald door de internationale pers. Domien Huyghe regisseerde de film en ik schreef het scenario met Wendy Huyghe. Vanaf 29 maart is ZEEVONK film in België in de bioscoop te zien.

In de Verenigde Staten is het Outstanding International Books (OIB) comité verantwoordelijk voor het selecteren van buitenlandse boeken die ze beschouwen als de meest voortreffelijke die tijdens het voorbije kalenderjaar zijn gepubliceerd. Elk jaar in februari stellen ze een lijst met die bijzondere boeken op.

Ik ben erg trots dat de Engelse vertaling van IJZERKOP (IRONHEAD OR ONCE A YOUNG LADY) de lijst van 2023 heeft gehaald. Het boek werd prachtig vertaald door Kristin Gehrman en is door de New Yorkse uitgeverij Levine Querido met veel enthousiasme en know-how op de drukke Amerikaanse markt gelanceerd.

Dit is de volledige lijst.

My latest film project SEA SPARKLE (original title: ZEEVONK) will be the opening film of the Generation Program on the Berlin Film Festival, which kicks off in mid-February.

Our whole team feels honored and proud. SEA SPARKLE was superbly and lovingly directed by young talent Domien Huyghe. I wrote the screenplay with Wendy Huyghe, who has a sharp mind and pen. Twelve year old Saar Rogiers is incredibly touching in the leading role. The excellent supporting cast includes Sverre Rous, Dunia Elwaleed, Hilde De Baerdemaeker and Zouzou Ben Chika. The producers are Dries Phlypo, Marleen Slot, and Stephen Vandingenen.

We very much look forward to the Berlin premiere on February 17th for an audience of 1,000 young people.

Check out the trailer with English subs and the poster below.

The synopsis:

A North Sea fisherman dies at sea under mysterious circumstances. People whisper that the captain is to blame for the shipwreck. His teenage daughter LENA however suspects her father’s ship did not go down by accident.  

While Lena mourns her father, she notices a huge shadow slithering beneath the sea surface. No-one saw it but Lena. 

On the beach, Lena and her new pal VINNIE examine a battered wooden beam. They find an enormous tooth inside the wood. Lena is sure now: a huge sea creature sank her father’s boat. Lena tells her mother and best friend KAZ about it, but they don’t believe a word.

Lena is determined to find more evidence to clear her father’s name and to prove to the world that a huge, unknown creature is roaming the deep… 

DAUGHTER OF DOOM is the English translation of ONHEILSDOCHTER as suggested by the people of Flanders Literature.

The novel, published in May 2022, takes places in the ninth century, the so-called Viking Age. In these dark times, a Viking girl and a young Flemish nun join forces and share the adventure that will mark the forever.

The Flemish newspaper ‘De Standaard’ described the novel as an extraordinary young adult novel and was listed number 3 in their top five of the best YA novels of 2022. The novel also made the longlist of the yearly Boon award.

The Dutch newspaper ‘Trouw’ wrote: A compelling historical adventure full of exciting, filmic scenes. Van Rijckeghem proves yet again that he’s one of the best writers in the genre.

JaapLeest wrote: Gripping from start to finish.

Flanders Literature wrote: Daughter of Doom’ is a cinematic adventure novel in which two women hold their own at a time when this was anything but a given. Jean-Claude van Rijckeghem has created two beautiful characters, who are deeply rooted in their respective faiths. Both Yrsa and Job are convinced that fate is unavoidable, each in their own way, and yet they manage to find their own path in life. Van Rijckeghem peppers the story with action and suspense, but never at the expense of depth. The occasional humour is a nice finishing touch. A remarkable book about fate, faith and free will, in vivid language.

The novel contains illustrations of archeological finds that I encountered in books and museums and that helped me to step into the ninth century. This is a one of the very few discovered oak mastheads of the Viking age:

Synopsis (courtesy of Flanders Literature).

Denmark, 870 AD. Yrsa is a tough Viking girl with a club foot who won’t let herself be pushed around. She turns out to be a seer, which makes her even more of an outsider. When her father and his men return from a raid with a nun, who’s also a king’s granddaughter, Yrsa is tasked with looking after the hostage. The two girls and everything they believe in couldn’t be more different. And yet, slowly a friendship develops between Yrsa and Sister Job. When the nun is raped and she and Yrsa leave the perpetrator for dead, they’re forced to flee. Can they escape the wrath of Yrsa’s clan? Can they escape their fate?

Read sample chapters on: https://www.flandersliterature.be/books-and-authors/book/daughter-of-doom

Vorige maand kwam mijn nieuwe stripboek SABOTEUSES uit, getekend door Thomas Du Caju. Het is het eerste deel van een in principe zesdelige reeks rond de 18-jarige Paulette die gaat deel uitmaken van de Engelse spionagedienst. Het is een fictieverhaal dat weliswaar gebaseerd is op feiten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden bijna veertig vrouwen van Frans/Engelse oorsprong in bezet Frankrijk geparachuteerd. Ze moesten een vuile oorlog voeren en alles was toegelaten om de oorlogsmachine van de Nazi’s te dwarsbomen.

Synopsis

Londen, 1942… Paulette Kincaid is de dochter van een overleden Engelse zakenman en een Française. Haar moeder liet haar in de steek nog voor de oorlog begon en haar vader stierf in een bombardement tijdens de Battle of Britain. Al twee jaar woont ze bij haar tante. Ze helpt in de kledingwinkel met stikken en verstellen maar ze verveelt zich dood. Om een zwangere vrouw te helpen die op het punt staat te bevallen steelt ze een legerjeep. In plaats van door het leger te worden bestraft krijgt ze een baan aangeboden bij de spionagedienst SOE. 

Haar gedrevenheid en kennis van het Frans maakt Paulette tot een zeer waardevolle rekruut voor missies in bezet gebied… Haar codenaam verzint ze zelf. Ze noemt zichzelf ‘Naald’…

Het stripboek werd zowel in het Nederlands (Sylvester) als in het Frans (Paquet) uitgegeven.

Journalist Jacky Cornelis van ‘De Stripspeciaalzaak’ schrijft het volgende over het stripboek:

Na Betty & Dodge, Little England en De Muizen van Leningrad slaan Jean-Claude Van Rijckeghem en Thomas Du Caju de handen in elkaar om een stripverhaal rond de Tweede Wereldoorlog te maken. Dat beide auteurs op dit gebied inmiddels een goed gesmeerde tandem vormen, hoeven we niet meer in de verf te zetten. Een verhaal rond het verzet staat altijd garant voor de nodige spanning en een stevige portie actie en drama. Van Rijckeghem portretteert in sneltempo het personage van Paulette: jong, knap, impulsief, intelligent, een tikkeltje arrogant, maar met het hart op de juiste plaats. We zijn meteen mee met het personage dat na de korte harde opleiding als geheim agente losgelaten wordt in een door de nazi’s bezet Frans dorpje. We volgen het meisje dat ondanks haar tekortkomingen groeit in alles wat ze doet. Elke actie van het verzet heeft namelijk gevolgen. Soms zijn die gevolgen oneindig veel groter dan gedacht of dan de bedoeling was. Wat kan een meisje van achttien jaar emotioneel dragen?

Thomas Du Caju heeft inmiddels zijn sporen als tekenaar ruimschoots verdiend. Zijn herkenbare tekenstijl weet ons keer op keer te bekoren. In veel van zijn vrouwelijke hoofdpersonages valt altijd wel een vleugje Betty te herkennen. Bewust of onbewust, we kunnen daar bezwaarlijk iets op tegen hebben. De inkleuring, lichteffecten en decors ademen sfeer uit. Met name de scènes die zich in het donker afspelen, zijn bijzonder knap! Uiteraard sluipt er her en der ook nog een vliegtuig, Jeep of Kübelwagen ten tonele, de kers op de taart zullen we maar zeggen.

Dit eerste deel van Saboteuses wist ons vanaf de eerste pagina’s te overtuigen en stelde geen seconde teleur. Bovendien blijven we achter met een cliffhanger van formaat. We kunnen alleen maar hopen dat we niet te lang op het vervolg moeten wachten. Silvester verzorgde de mooie hardcoveruitgave en heeft na Du Caju’s Vleugels van Hoop blijkbaar de smaak te pakken. Hun fonds zit dan ook boordevol kwalitatieve reeksen rond de Tweede Wereldoorlog.

De Vlaamse wekelijke krantenbijlage De Standaard der Letteren en de Nederlandse krant Trouw publiceerden recensies van ONHEILSDOCHTER. Je vindt ze hieronder. In zijn jeugdboekenstek ‘Jaap Leest’ publiceerde Jaap Friso een recensie en in ‘Neerlandistiek’, het online tijdschrift voor taal- en letterkunde schreef Marie-José Klaver het boeiende essay ‘Seksueel geweld en autonomie in historische jeugdromans‘ over Offerkind van Rob Ruggenberg en Onheilsdochter.

Dit is de recensie in TROUW door Bas Maliepaard:

In de televisieserie ‘Een Goed Jaar‘ zijn Lenny (Boris van Severen) en Erik (Jurgen Delnaet) een duo amateur oplichters. Ze beweren in een afgelegen huis in de Ardennen de wijnkelder van Adolf Hitler te hebben gevonden en proberen een stel stoffige wijnflessen aan de hoogste bieder te verkopen. De eerste fles komt terecht bij een Brusselse gangster en alles loopt fout… Mijn collega en vriend scenarist Pierre De Clercq en ik beleefden veel plezier aan het schrijven van de lotgevallen van Lenny en Erik. Ze blunderen door het leven en komen in steeds neteliger en uitzichtlozer situaties terecht. Ze leven in een soort uitvergrote realiteit, maar toch zijn ze van vlees en bloed. We schreven de acht afleveringen in 2017 en 2018, de reeks werd afgewerkt in 2019 en is sinds 8 juni op Streamz te zien. Mijn vriend Kadir Balci deed de regie. Joke De Vynck en Frances Lefebure speelden de vrouwelijke hoofdrollen. De hele cast was fantastisch en Johny Voners speelde met veel overgave zijn laatste televisierol als een peetvader die door het rapaille de ‘keizer van dok 5’ wordt genoemd. De eerste aflevering is aan Johny opgedragen. Begin 2023 komt de reeks ook op VTM.

Deze tekst las ik voor op de voorstelling van de roman op 2 juni 2022 in het Duivelsteen te Gent. 

Achternamen. We hebben achternamen. 

In elk van onze namen schuilt een verhaal. Onze namen verbinden ons met vroeger. Mijn naam – Rijkeghem – was oorspronkelijk een plaatsnaam. In de buurt van Tielt in West-Vlaanderen bestaat nog steeds een Rijkegemkouter. Een kouter – ik moest het even opzoeken – was vroeger een bebouwd stuk grond. Mijn oom Willy deed onderzoek in de archieven van de stad Tielt en wat bleek: de naam Rijkegem of Rikegem bestond al in het midden van de negende eeuw en is een van de oudste toponiemen van de streek. De naam zou teruggaan terug naar Rikiwulfingaheim, dat wil zeggen: de verblijfplaats (het heim) van het volk van Rikiwulf. 
En Rikiwulf is dan weer een Deense of Noorse naam en betekent evenveel als ‘de Meester van de Wolven’. Mijn oom liet daarop zijn DNA onderzoeken en onze familie zou oorspronkelijk afkomstig zijn uit Denemarken of Noorwegen. 

Of het allemaal wel klopt, weet ik niet zeker, maar ik dacht dat wel een mooi jeugdboek zat in die ‘meester van de wolven’ en in die negende eeuw.  

Ooit kreeg ik de raad: schrijf over wat je weet. Maar elke keer als ik aan een historisch jeugdboek begin, stap ik in een verleden waar ik eigenlijk weinig van afweet. Maar precies het ontdekken, het uitpluizen en het proberen begrijpen van dat verre verleden is – hoewel af en toe frustrerend – ook een deel van het schrijfplezier. Twee archeologen – in Gent en in Denemarken – hebben me op weg geholpen en veel tips gegeven. 

In de negende eeuw zag de wereld er anders uit. De Westerschelde bestond nog niet. Het was een zanderige vlakte die door het getij werd overspoeld. De streek rond Gent was moerassig en werd – in het Latijn – de Pagus Flandrensis genoemd, het land dat ondergelopen is. De naam Vlaanderen is afgeleid van ‘Flandrensis’.

De Denen en Noren in de negende eeuw werden vermoedelijk door de mensen aan de Noordzee vikingen genoemd omdat ze reisden langs de ‘vici’, de Latijnse term voor ‘marktplaatsen’. Ze deden de markten van de Noordzee af en ze moeten zich ook hebben gevestigd. De naam Brugge komt van het Deense Bryggja voor ‘brug’. Le Havre in Normandië komt van het Deense ‘havn’ dat uiteraard haven betekent en het Noord-Franse Dieppe komt van het Deense ‘diepe’ dat wijst op de diepte van de rivier die daar in de zee uitmondt. Op de markten van de Noordzee werden wol, huiden, levensmiddelen geruild of verkocht, maar op de markten werden ook mensen verhandeld. Pas heel recent, zijn archeologen gaan beseffen wat voor een omvang die mensenhandel gehad moest hebben. Elke Deense boerderij had slaven. De Denen hadden toen meer dan tien benamingen voor slaven. Een mannelijke slaaf was een ‘thrall’, een vrouwelijke slaaf een ‘ambatt’, een slaaf die huiselijke taken deed een ‘deigja’, een slaaf die weefde een ‘seta’ en ga zo maar door. De economie van de Scandinavische volkeren in de negende eeuw – het succes van het Vikingmodel zeg maar – was gebaseerd op uitbuiting van slaven. 

Ik leerde ook de Deense goden kennen wier verhalen pas in de 12^de en 13^de eeuw zijn opgetekend door IJslandse priesters en dus aan ons zijn overgeleverd in een vertekende vorm. De Deense goden waren niet alwetend en almachtig zoals de God van de Christenen. Ze gedroegen zich vaak als onhandelbare kinderen en ze veranderden van geslacht als van hemd. Ze waren gender-fluid. Ik schrijf ‘Deense’ goden maar dat klopt niet helemaal. Het zijn ook de goden van onze voorouders. Archeologen vermoeden dat de verering van Wodan – de Germaanse naam voor Odin – zijn oorsprong vond aan onze kant van de Noordzee en dat de cultus via de Germanen naar Denemarken gekomen is. Die oude goden zijn nog steeds bij ons, in de dagen van de week. Dinsdag, is de dag van Tyr, de god die zijn hand verloor in de muil van een enorme wolf. Woensdag is genoemd naar Wodan, de vader van de Goden en donderdag is de dag van de dondergod Thor. Hij was de god die geluk bracht, die beschermde, vandaar dat onze voorouders het liefst trouwden op een donderdag. En Vrijdag is de dag van Frigg, de vrouw van Wodan die met haar spinnenwiel de wolken weeft. De kerk probeerde de namen van de weekdagen te veranderen en dat is in Duitsland half gelukt. Daar is de Wodanstag in de elfde eeuw veranderd in Mittwoch. Het midden van de week mocht immers niet verwijzen naar de Vader van de heidense goden.

Het innerlijk leven van de Denen was boeiend. Wat ik mooi vond is dat Denen dachten dat het geluk een persoon was, een soort schaduw die naast je liep. We zeggen dat het geluk je in de steek kan laten en de Engelsen zeggen ‘his luck ran out’, zijn geluk liep weg. De uitdrukkingen zijn afkomstig van het heidense geloof dat het geluk een zelfstandig wezen was dat je zomaar in de steek kon laten om misschien nooit meer terug te komen. En nog mooier vond ik dat de Vikingen geloofden dat een verre voorouder over hen waakte. Zo’n voorouder was altijd een vrouw – een fylgia – en je kon haar alleen maar zien in je dromen. Ze was moeilijk verstaanbaar, sprak in raadsels en wilde je behoeden voor onheil. Zelf de grootste woesteling uit het noorden geloofde dat er een moeder uit vervlogen tijden over hem waakte. 

Maar terug naar mijn voorvader. Als ik aan een roman begin te schrijven doe ik dat meestal zonder een echt plan. Ik dacht dat het verhaal over Rikiwulf, meester van de wolven, zou gaan maar toen ik aan dit boek begon – twee jaar geleden – namen twee jonge vrouwen het verhaal meteen over. Ik ontdekte YRSA, een jonge Deense die dweept met haar heidense goden en gelooft dat alles voorbestemd is, dat iemands leven al vooraf is bepaald want het is geweven in een doek door drie oude vrouwtjes onder een boom. En ook ZUSTER JOB stond ineens voor mij. Een Zuster uit het Onze-Lieve-Vrouw klooster op de Blandijnheuvel in Gent. Zij wordt geschaakt door de Denen maar is fanatieker dan drie pausen bij elkaar en beweert dat ze de achterkleindochter is van Karel de Grote. 

Yrsa en Job werden de hoofdpersonages van Onheilsdochter. Mijn arme voorvader werd niet meer dan een nevenpersonage en niet eens zo’n sympathiek nevenpersonage. Ik kan er niets aan doen. Ik was al schrijvend van Yrsa en Job gaan houden. 

ONHEILSDOCHTER is hun verhaal. 

BEDANKINGEN:

Mijn dank aan mijn uitgeefster Wendy Wilbers en het team van Querido om mijn boeken met zoveel enthousiasme uit te geven. Dank aan mijn redactrice Belle Kuijken die twee versies van mijn manuscript las en voorzag van commentaar, vragen en opmerkingen. Het was allemaal relevant en inspirerend. Ook dank aan Simon Spruyt voor de omslagtekening en aan Kris De Mey voor de lettering. Dank ook aan mijn jongste kind Irene die de tekeningen voor het boek maakte waarvan er enkele op deze pagina staan. Dank ook aan Marieke en Lowie die deze avond met muziek opluisteren. Ook dan aan mijn vrouw Virginie Oltmans die twee versies van het manuscript las en me haar commentaar gaf. Toen ik bijna dertig jaar aankondigde dat ik verhalen wilde gaan schrijven – zelfs al wist ik toen niet goed hoe dat moest en of ik er iets mee kon verdienen – zei ze dat het goed was en dat ik van haar altijd een boterham kon krijgen.